poniedziałek, 9 maja 2016

Wok

Taniec

Antyk 
Taniec w starożytnej Grecji - taniec był ważnym składnikiem kultury starożytnej Grecji. Wiąże się to z jego dużym znaczeniem w życiu państwowym i religijnym. Większość obrzędów państwowo-religijnych stanowiących o wspólnej tożsamości mieszkańców greckiej polis zawierało elementy taneczne o charakterze rytualnym. Elementy te miały charakter tańca wspólnotowego, łączącego obywateli. Taniec był z tego względu istotnym elementem greckiego wychowania i nauczany był w szkołach. Taniec o charakterze wyłącznie rozrywkowym czy towarzyskim miał natomiast małe znaczenie. 

 


Formy tańca w starożytnej Grecji

Popularne były tańce o charakterze ekstatycznym, łączące się najczęściej z orgiastycznymi uroczystościami na cześć Dionizosa i Kybele. Jako tańce wyuzdane krytykowali je Platon i Lukian. Tańcom o tym charakterze towarzyszył akompaniament aulosu. Wykonywano je za pomocą podskoków i ruchów nieregularnych, przy upojeniu winem. Jako taniec "dziki" Lukian krytykował także taniec themastris, polegający na skokach ze skrzyżowanymi nogami.
Typowy dla Sparty był taniec gymnopedia, wykonywany przez spartańskich młodzieńców i dziewczęta w krótkich strojach. Wykonywany w zbroi taniec pyrriche, szerzej scharakteryzowany przez Platona jako imitujący walkę, typowy był dla Sparty i Krety.
Całkowicie odmiennym od kultowego typem tańca był taniec popisowy, znany przede wszystkim z późnego przekazu Lukiana. Wykonywany był on przez profesjonalnych akrobatów, akrobatki i mimów. Tańce popisowe były często rodzajem przedstawień, w których tancerze odtwarzali scenki fabularne, np. o charakterze mitologicznym. Popisy tego rodzaju wymagały od wykonawców doskonałego przygotowania fizycznego, a także umiejętności aktorskich. 

Znaczenie 

Taniec był częścią wychowania człowieka, rozwijał i wzbogacał duszę. Sokrates uważał taniec za ważny element wychowania obywatela. Platon zaś stwierdza, że taniec obok gimnastyki jest sztuką pozwalającą rozwinąć piękno ludzkiego ciała. Rozróżnia dwa rodzaje tańca: szlachetny i frywolny. Taniec szlachetny naśladuje ruchy pięknych ciał w sposób poważny i pomaga rozwijać poczucie piękna, taniec frywolny karykaturuje ciała brzydkie i pobudza ludzi do śmiechu, Taniec szlachetny dzieli się na taniec wojenny pyrricha, który jest naśladowaniem walki i pokojowy emmeleia. Tancerz przedstawia prawdziwe zdarzenie lub scenę z mitologii. Tańce frywolne są żywiołowe, spontaniczne i wykonywane bez planu. Platon radzi unikać nie tylko uczestnictwa, ale nawet patrzenia na ten taniec. 

Średniowiecze 

Taniec rytualny towarzyszył niektórym ceremoniom religijnym. Tańce przed Świętym Sakramentem, w dniu Corpus Dei (Bożego Ciała), odbywały się w kościołach ToledoWalencji czy Sewilli. 
Wśród kleru istniał jednak silny opór przeciw tego rodzaju pobożności, przywodzącej na myśl rytuały pogańskie, szczególnie protestowano przeciw tańcom na cmentarzach, w Kościołach i w czasie procesji. Zakazywano je wielokrotnie, lecz często bezskutecznie. Pobożność ludowa była silniejsza. Biskupi więc posuwali się do nakładania kar, na winnych wykonywania takich tańców, szczególnie w czasie pogrzebów. Niektórzy historycy wiążą ich istnienie z tradycją tańców śmierci i danse macabre


Taniec religijny typu (fr.) baladoires lub (wł.) ambulatori stanowi grupę tańców świeckich o wyraźnym zabarwieniu religijnym. We Francji w Prowansji, w 1462 król René d'Anjou, w wigilię Bożego Ciała organizował procesję zwaną Lou Gou, rodzaj baletu, bogatego w sceny alegoryczne, mimiczne i tańczone. Sam król komponował do niego muzykę i niektóre pieśni, z tego też powodu nazywano go monarcha poeta. 
W średniowieczu taniec zajął poczesne miejsce w zabawach związanych z karnawałem, hucznymi fetami ulicznymi, eksplozją powszechnej radości i swobody. Ale taniec wyzwalał także inne zachowania, często patologiczne. W 1373 we Francji i Flandrii rozprzestrzeniła się choroba zwana szałem tańca. Chorzy zrzucali z siebie odzienie, wychodzili na ulicę i ciągle tańcząc i śpiewając przebiegali ulice i place miasta. Brali się za ręce, tworzyli długie korowody i wkraczali do kościoła. W końcu wycieńczeni padali na podłogę. Wkrótce epidemia się rozszerzyła, udzielała się nawet postronnym widzom. 

 
Taniec dworski był jedną z form spędzania wolnego czasu w środowisku elit społecznych. Początkowo pierwszymi tancerzami byli linoskoczkowie i akrobaci, wywodzący swój rodowód jeszcze z etruskich histrionów. Tancerze na linie byli bardzo popularni i swymi powietrznymi wirtuozeriami zabawiali gości na wielu dworach. Później z nich wywiodą się akrobaci cyrkowi. Obok linoskoczków pojawili się kuglarze i w końcu dość ważna postać nadwornego błazna, który poruszał się najczęściej tanecznym krokiem. 


Całość zachowanych z okresu średniowiecza tańców składa się dziś z 46 utworów muzycznych, z których 15 pochodzi z Francji, 23 z Włoch, 6 z Anglii i 2 z Czech. Większość z nich to tańce kołowe lub tańce korowodowe. Opisy ich układów choreograficznych są zbyt ubogie by dały się odtworzyć w sposób jednoznaczny. Wyobrażenie o tym jak wyglądały można przybliżyć na podstawie zachowanej ikonografii, głównie kilku fresków, obrazów, miniatur i płaskorzeźb pochodzących z tego okresu. 

Wśród znanych w średniowieczu tańców są:
  • carole
  • ductia
  • estampie
    • saltarello
    • trotto
    • rotta
  • rondo 
  • brando 
  • ridda 
  • tresca 

Renesans 

Taniec w renesansie – w okresie renesansu tańce popularne w średniowieczu uległy pewnej ewolucji, głównie pod wpływem wybitnych twórców tańców dworskich. Z tego powodu w większości są zaliczane właśnie do tej kategorii. Według innej terminologii, zalicza się je dotańców historycznych

Do najważniejszych tańców tej epoki zaliczają się:
Wielkie widowiska, wystawiane w tym okresie na królewskich dworach, dały początek nowym formom sztuki – baletowi i operze